Phong tục văn hóa gắn với đặc sản cá chép nằm võng

Được biết, món cá chép mắc võng có nguồn gốc xuất phát từ làng Diệc, Tân Hòa, Hưng Hà, Thái Bình. Món ăn xuất hiện trong mâm tiệc khao lão của người dân địa phương, tổ chức vào ngày mùng 3 Tết âm lịch.

Từ xưa đến nay, những người đàn ông sống tại làng khi qua tuổi 53, bước sang tuổi 54 sẽ làm tiệc lên lão. Mâm cỗ cúng của từng nhà sẽ được bày biện các món ăn đẹp mắt như: gà, nem thính, canh mọc, các loại chè, xôi,...

Món cá chép nằm võng trong mâm cỗ cúng của người Thái Bình

Đặc biệt, mâm được chia thành hai tầng và mỗi món ăn sẽ được sắp xếp riêng biệt. Chẳng hạn như tầng 1 là đĩa thịt gà được xếp hình tròn, nem thính, xôi, mọc, chè đỗ. Tầng 2 bày giò nạc, giò hoa,...

Điểm nhấn không thể thiếu của mỗi mâm cúng chính là món cá chép nằm võng, miệng ngậm một bông hồng đỏ.

Thời gian chuẩn bị và chế biến để cho ra thành phẩm cá chép nằm võng hoàn hảo là từ 2 - 3 ngày. 

Cách chế biến đặc sản cá chép nằm võng

Trước tiên, cá được chọn để làm phải nặng từ 2.5kg - 3kg, tươi ngon, có thân hình nguyên vẹn, không bị bong tróc hay xây xát. Thậm chí, nhiều gia đình kỹ tính, còn chọn mua cá trước một năm, rồi sau đó tự thả nuôi trong ao.

Vào chiều 30 Tết, cá được bắt lên rồi thả vào một chậu nước sạch trong vòng 1 - 2 ngày cho hết chất thải bẩn rồi mới tiến hành các công đoạn tiếp theo.

Khi làm cá, phải mổ sạch bụng, bỏ ruột rồi nhét lá chuối khô vào bên trong mới khâu lại. Trong quá trình thực hiện phải đảm bảo cho cá còn nguyên vẹn vảy và đuôi.

Đến công đoạn chiên cá, cá được đặt lên một công cụ tự chế bằng sắt hoặc tre tựa như chiếc võng rồi cố định bằng nẹp, đặt trên một chảo dầu nóng.

Để cá chín, người chế biến sẽ lấy từng môi dầu nóng, rưới lên phần cá nằm võng. Công đoạn này phải thật sự tỉ mỉ để tránh làm cá bị nát hay bị bung. Công đoạn này kéo dài khoảng 8 - 10 tiếng đồng hồ liên tục, đòi hỏi sự kiên nhẫn, khéo léo của người chế biến.

Món ăn được chế biến cầu kỳ, tỉ mỉ, đòi hỏi sự khéo léo

Thành phẩm cá chép nằm võng “chuân” phải có màu ngả vàng hấp dẫn, phần đuôi cong như mái định, miệng mở to tròn. Thân mình nguyên vẹn, vảy óng ánh, đều tăm tắp. Đặc biệt, mắt cá còn nguyên.

Nếu thiếu một trong những yếu tố trên thì nghĩa là món ăn không đạt chuẩn và người chế biến phải làm lại.

Món ăn được chế biến cầu kỳ, công phu thể hiện lòng hiếu thảo, kính trọng đối với các bậc trưởng lão. Bên cạnh đó, nó cũng trở thành một món ăn đặc trưng, đại diện cho nền ẩm thực của quê hương năm tấn.

Món ăn đại diện cho phong tục, văn hóa và tính cách kiên trì, nhẫn nại, cần cù của con người Thái Bình

Đây cũng như một lời cầu chúc cho sự trường thọ, bách niên giai lão của con cháu trong nhà, hàng xóm thân thuộc tới những người được lên bậc lão.

Tóm lại, đằng sau món cá chép nằm võng độc đáo là câu chuyện văn hóa, nét đẹp truyền thống của người dân Thái Bình. Nếu có dịp ghé thăm Thái Bình, du khách nhất định đừng quên thưởng thức món ăn đặc biệt này để cảm nhận trọn vẹn hương vị và ý nghĩa sâu sắc mà nó ẩn chứa nhé!