Chùa Kiến An cung tại Sa Đéc

Tọa lạc tại phường Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp), Kiến An cung là chứng tích lịch sử và văn hóa của cộng đồng người Phúc Kiến (Trung Quốc) di cư đến đây. Khởi công xây dựng từ năm 1924 và hoàn thành năm 1927, ngôi chùa cổ kính này đang bước vào ngưỡng cửa kỷ niệm gần một trăm năm tuổi.

Trong gần một thế kỷ tồn tại, Kiến An cung luôn là điểm đến thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách. Sức hấp dẫn của ngôi chùa không chỉ đến từ kiến trúc đặc trưng được cộng đồng người Hoa mang từ quê hương sang, mà còn nằm ở sự hòa hợp hiếm thấy giữa hai chức năng.

Tổng thể công trình Kiến An Cung nhìn từ bên ngoài

Kiến An cung vừa là nơi sinh hoạt, bàn bạc công việc cộng đồng (hội quán) vừa là nơi thờ phụng các vị thần linh theo tín ngưỡng dân gian (cung).

Với vị trí đắc địa nhìn ra rạch Cái Sơn len lỏi qua lòng Sa Đéc, Kiến An cung sở hữu sức hấp dẫn đặc biệt. Công trình được thiết kế theo bản sắc kiến trúc Hoa với bố cục "nội công, ngoại quốc" kinh điển.

Chính sự kết hợp giữa nét uy nghiêm, bề thế của cấu trúc và vẻ hữu tình của cảnh quan đã khiến ngôi chùa trở thành điểm nhấn khó quên, thu hút người xem ngay lập tức.

Thiết kế mái đao cong vút ở hai đầu

Điểm nhấn kiến trúc nổi bật của Kiến An cung chính là phần mái được tạo dáng hình thuyền, với hai đầu đao cong vút, vươn cao trên bầu trời. Đặc biệt, trên nóc mái còn được trang trí bằng bốn tháp nhỏ mô phỏng các ngôi thờ, bên trong đặt tượng tiên, thánh thần.

Tất cả các hoa văn, hình khối, từ hình tượng lưỡng long chầu nguyệt ở trung tâm đến các chi tiết khác, đều được chế tác tinh xảo từ gốm màu quý, mang lại vẻ đẹp rực rỡ và bắt mắt.

Kiến trúc độc đáo của chùa Kiến An

Dưới mái hiên ra vào của Kiến An cung, cặp lân sư bằng đá đặc trưng của các ngôi thờ Hoa án ngữ.

Không gian bên trong tập trung vào nghệ thuật trang trí: từ những bích họa thủy mặc dày đặc khắc họa hoa cảnh và nhân vật, đến các chi tiết như bao lam, thành vọng, liễn, đối, hoành phi đều được chạm khắc tỉ mỉ, làm nổi bật giá trị thẩm mỹ và văn hóa của công trình.

Góc mái gắn kiến trúc ngôi thờ thu nhỏ, bên trong đặt tượng thần linh

Khu vực tiền sảnh trước chánh điện của Kiến An cung được đặc tả bằng một giếng trời (thiên tỉnh) rộng lớn. Thiết kế này không chỉ cung cấp ánh sáng và thông gió mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thoát khói hương khi tín đồ dâng lễ.

Đồng thời, hai bên chính điện là khu vực Đông Sương và Tây Sương, nơi được dành riêng cho các hoạt động chức năng và sinh hoạt của cộng đồng người Hoa.

Cổng dẫn vào bên trong Kiến An Cung

Khu vực chính điện uy nghiêm của Kiến An cung là nơi thờ cúng ba vị phúc thần được cộng đồng Phúc Kiến mang theo trong hành trình di cư lập nghiệp.

Tượng sư tử đá ngay cổng ra vào

Chính giữa là vị Quảng Trạch Tôn Vương, hay Bảo An Tôn Vương, người được xem là vị phúc thần bảo hộ quan trọng nhất. Sự tôn kính dành cho vị thần này đã in sâu vào tâm thức người dân, khiến ngôi chùa còn có tên gọi phổ thông là "Chùa Ông Quách".

Theo sử liệu được lưu truyền, vị thần trung tâm được thờ tại đây chính là Quách Vĩ Trung, người quê gốc Phúc Kiến, sống dưới triều Bắc Tống.

Giếng trời đem lại khoảng sáng cho ngôi chùa

Ông từng đỗ Võ Trạng nguyên, nhưng đã từ bỏ danh vọng để trở về núi chăn dê, phụng dưỡng mẹ già. Hai bên chánh điện còn tôn trí hai vị phúc thần khác cùng quê Phúc Kiến là Bảo Sanh Đại Đế và Thanh Thủy Đại Sư, tạo nên bộ ba linh thiêng được cộng đồng thờ cúng.

Với giá trị độc đáo về kiến trúc và tín ngưỡng, Kiến An cung đã được công nhận là Di tích quốc gia từ năm 1994.

Ngôi chùa cổ này là điểm nhấn quan trọng, làm phong phú thêm hành trình khám phá Sa Đéc, trở thành một địa điểm không thể bỏ qua, thu hút sự quan tâm của du khách cả trong và ngoài nước.

Khu vực thờ chính bên trong chùa