Lịch sử hình thành lễ hội Hết Chá Mộc Châu

Tương truyền, những người Thái ở Mộc Châu từ xa xưa thường rất nghèo, không đủ tiền mua thuốc nên khi mắc bệnh, họ sẽ tìm đến những vị thầy mo. Trong quan niệm của họ, thầy mo là những người kết nối được với thần linh nên sẽ giúp họ chữa hết bệnh.

Và sau khi khỏi bệnh, để tưởng nhớ công ơn của thầy mo, nhiều người dân xin được thầy nhận làm con nuôi. Dịp cuối  năm, vào ngày 29 hoặc 30 Tết âm lịch, những người con nuôi, cháu nuôi của thầy mo sẽ đến để làm lễ tạ ơn họ.

Nhưng do thời điểm cuối năm khá bất rộn, nên các thầy đã tuyên bố sẽ rời lễ tạ ơn để tổ chức vào tháng 3 âm lịch hằng năm.

Lễ hội Hết Chá được tổ chức hằng năm

Từ đó, lễ hội Hết Chá của người Thái trắng ở Mộc Châu ra đời. Lễ hội không chỉ là dịp để bày tỏ lòng biết ơn với những thầy mo tốt bụng, đã giúp đỡ cho người nghèo mà còn thể hiện được sự gắn kết giữa con người với tâm linh. 

Đến nay, tuy công nghệ khoa học hiện đại đã phát triển, thế nhưng lễ hội vẫn được lưu giữ như một nét văn hóa truyền thống của dân tộc Thái ở Mộc Châu. Đồng thời, đây cũng là dịp để kết nối người dân trong vùng lại với nhau, cùng nhau giúp đỡ, trải qua gian khó của cuộc sống.

Đến năm 1016, Lễ hội Hết Chá tại Mộc Châu được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Thời gian, địa điểm tổ chức Lễ hội Hết Chá

Lễ hội được tổ chức vào dịp tháng 3 âm lịch hằng nằm tại xã Đông Sang, Mộc Châu, Sơn La. Mộc Châu nổi tiếng là một thảo nguyên rộng lớn, xinh đẹp, nơi có khí hậu mát mẻ, dễ chịu và cảnh vật thiên nhiên vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng.

Mộc Châu cũng là cái nôi của nhiều lễ hội khác nhau: Lễ hội Hoa Ban Mộc Châu, Lễ hội Cầu Mưa Mộc Châu, Lễ hội khinh khí cầu Mộc Châu,... Trong đó, lễ hội Hết Chá Mộc Châu là một trong những hoạt động ấn tượng, được người dân và du khách mong chờ tổ chức hằng năm.

Lễ hội Hết Chá - Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Với ý nghĩa về tâm linh, văn hóa lịch sử xã hội, lễ hội là điểm tựa tinh thần không thể thiếu được của người dân nơi đây nói chung và người đồng bào Thái trắng nói riêng.

Tại lễ hội, người dân cùng nhau cầu chúc cho một năm mới quốc thái dân an, vạn vật sinh sôi nảy nở, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Người dân sẽ được hưởng thụ cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Và cũng chính từ lễ hội Hết Chá Mộc Châu, nhiều cặp đôi đã nên duyên vợ chồng và về chung một nhà. 

Lễ hội Hết Chá có gì đặc sắc?

Lễ hội Hết Chá Mộc Châu của người dân tộc Thái trắng có hai phần chính đó là: phần lễ và phần hội.

Phần lễ

Nghi thức lễ đầu tiên là để những người con nuôi, cháu nuôi thể hiện lòng biết ơn đối với thầy mo đã chữa bệnh cho mình. Hoạt động này không những mang tính nhân văn, nhân ái sâu sắc mà còn giáo dục thể hệ sau về truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Sau nghi thức báo ơn, lễ hội sẽ chuyển sang phần lễ cầu cho mưa thuận gió hòa, cuộc sống ấm no đầy đủ, mùa màng bội thu, cây trái trĩu quả.

Nét đẹp văn hóa đặc sắc của người Thái tại Mộc Châu

Đồng thời, những người trẻ sẽ được lắng nghe kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp mà các thế hệ trước chia trẻ. Bên cạnh đó là các bài học cuộc sống để mọi người luôn vui vẻ, chan hòa và yêu thương nhau.

Phần hội

Phần hội được tổ chức ngay sau khi kết thúc nghi lễ trang trọng và thủ tục dâng hoa truyền thống.

Đây là lúc những trò chơi que thuộc của người Thái được tổ chức. Những trò chơi vui nhộn, thú vị vừa giúp tạo không khí náo nhiệt, vừa truyền đạt kinh nghiệm làm nông nghiệp cho người trẻ.

Thông qua các trò chơi, người đồng bào muốn khơi dậy truyền thống của nền văn minh lúc nước đặc trưng mà dân tộc mình đã gìn giữ qua ngàn đời.

Những tiết mục kịch câm độc đáo, hài hước, dí dỏm

Ngoài ra, trong lễ hội Hết Chá, người dân và du khách còn được thưởng thức những tiết mục kịch câm hài hước, lồng ghép bài học răn dạy về cách đối nhân xử thế, lên án cái xấu, tôn vinh cái đẹp.

Lễ hội cũng không thể thiếu được tiết mục múa xòe hoa của những cô gái trong bản. Dáng hình uyển chuyển, mềm mại hòa trong tiếng nhạc rộn rã như lời mời chào của người dân địa phương với các du khách nơi xa tới tham dự lễ hội.

Lễ hội diễn ra trong không khí tưng bừng, vui vẻ

Các hội thi được tổ chức: xòe dân tộc Thái, món ăn dân tộc, đi cầu kiều, đi cà kheo… góp phần quảng bá hình ảnh không chỉ của dân tộc Thái mà còn của cả mảnh đất thảo nguyên Mộc Châu xinh đẹp đẹp tới bạn bè trong nước và quốc tế.

Kinh nghiệm tham gia Lễ hội Hết Chá Mộc Châu

Kinh nghiệm du lịch hữu ích cho du khách

Du khách khi đến với Lễ hội Hết Chá Mộc Châu cần lưu ý một số điểm dưới đây:

- Du khách nên tôn trọng văn hóa riêng biệt của người dân tộc thiểu số nơi đây bởi đó là giá trị văn hóa đã được lưu truyền hàng ngàn đời;

- Khi chiêm ngưỡng nghi thức lễ, khách du lịch nên tỏ thái độ nghiêm túc, trang trọng, không làm mất đi tính chất của buổi lễ;

- Du khách chuẩn bị tiền lẻ để mua sắm các đặc sản, quà kỷ niệm được thuận tiện và nhanh chóng hơn;

- Luôn đảm bảo ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, không vứt rác bừa bãi.

Thông qua bài viết, GoStay đã cung cấp tới du khách những thông tin chi tiết nhất liên quan đến lễ hội Hết Chá tại Mộc Châu của người dân tộc Thái. Lễ hội hiện đang được tổ chức tại Nhà văn hóa phường Đông Sang, thị xã Mộc Châu. 

Lên kế hoạch tham gia ngay hôm nay để không bỏ lỡ những hoạt động hấp dẫn tại sự kiện đặc biệt này thôi nào!